Onderwijshuisvesting: verandert er nu wel of niet iets met de aangekondigde wetswijziging?

13 april 2023 | Blog

Vers van de pers: de wettelijke regels voor onderwijshuisvesting gaan (als het aan de regering ligt) veranderen. Maar is dit nou een schokkende wijziging? In onze ogen niet. De wet gaat (eindelijk) meer aansluiten op de al bestendige praktijk in de meeste gemeenten en bij de meeste schoolbesturen. Met deze wetswijziging is beoogd te komen tot een meer planmatige en doelmatige aanpak van de onderwijshuisvesting.

De wetswijziging is onlangs ter consultatie gelegd (zie deze link) en er kan tot 1 mei a.s. gereageerd worden. Wij dienen een reactie in op het wetsvoorstel. Heeft u ook ideeën over het wetsvoorstel? Laat het ons weten door een mail te sturen naar dit mailadres, dan kunnen wij dit in onze reactie meenemen.

De komende weken publiceren wij een aantal blogs over enkele wijzigingen die het wetsvoorstel teweeg moet brengen. U kunt blogs verwachten over de volgende onderwerpen:

  • Het verplicht worden van integraal Huisvestingsplan (IHP) en een Meerjarenonderhoudsplan (MJOP)
  • De gedeeltelijke opheffing van het investeringsverbod in het primair onderwijs en het speciaal onderwijs
  • Het effect van het wetsvoorstel voor doordecentralisaties
  • Het economisch claimrecht (dat is niet direct gerelateerd aan het wetsvoorstel, maar is wel het bespreken waard vanwege een recent arrest van de Hoge Raad)

Maar eerst een algemene introductie. Wat verandert er nu?

1. Verplicht IHP voor gemeenten en verplicht MJOP voor schoolbesturen

Je hebt geen keuze meer, als gemeente moet je straks een Integraal Huisvestingsplan (‘IHP’) opstellen. Dit is een langetermijnvisie voor onderwijshuisvesting die in samenspraak tussen gemeenten en schoolbesturen opgesteld moet worden. Van schoolbesturen wordt ook iets verwacht. Zij worden verplicht een meerjarenonderhoudsplan (‘MJOP’) op te stellen.

2. Renovatie wordt een voorziening in de huisvesting

In de praktijk is er regelmatig discussie over renovatie van een onderwijsgebouw. Onder de huidige wetgeving is ‘renovatie’ geen officiële voorziening in de onderwijshuisvesting (als bedoeld in art. 92 lid 1 Wpo, art. 90 lid 1 Wec en art. 6.2 lid 1 Wvo) omdat – zo was de gedachte – het begrip niet eenduidig is te definiëren. Gemeenten en schoolbesturen werden daarom geacht in goed overleg met elkaar tot een redelijk vergelijk te komen over de verdeling van de kosten en een eventuele keuze tussen renovatie en nieuwbouw. Dat zorgde in de praktijk nogal eens voor onduidelijkheid. Aan die onduidelijkheid komt nu een einde omdat renovatie als voorziening aangemerkt gaat worden. Van renovatie zal sprake zijn als er een gebouw grootschalig wordt vernieuwd of veranderd met een levensduurverlenging voor het onderwijs van ten minste 25 jaar tot gevolg.

3. Het investeringsverbod wordt gedeeltelijk opgeheven voor het primair onderwijs en het speciaal onderwijs

De hoofdregel was dat je in het primair onderwijs en het speciaal onderwijs (basis en voortgezet) met onderwijsmiddelen niet in ‘stenen’ kan investeren. Als dit wetsvoorstel van kracht wordt, dan wordt dit investeringsverbod voor het primair en speciaal onderwijs opgeheven. Dat betekent dat schoolbesturen voortaan mogen investeren in het schoolgebouw als er een overschot is op de besteding van de onderwijsmiddelen. Schoolbesturen kunnen bijvoorbeeld investeren in (kleinschalige) renovatie, wat ervoor zorgt dat de kosten aan onderhoud minder zullen zijn.

4. Op schoolbesturen komt een zorgplicht te rusten om te zorgen voor een gezond binnenklimaat

Schoolbesturen worden straks verplicht om zorg te dragen voor een gezond binnenklimaat. Ze moeten beleid vaststellen waarin de maatregelen staan die nodig zijn om een gezond binnenklimaat voor leerlingen op school te verwezenlijken. Zo kan worden gegarandeerd dat een gezond binnenklimaat de aandacht heeft. Dat betekent overigens niet dat de eisen aan het binnenklimaat in scholen strenger worden. De eisen uit het Bouwbesluit 2012 zijn en blijven de ondergrens waaraan elk schoolgebouw moet voldoen.

Kortom, de nodige wijzingen, maar veel zien we al in de praktijk. Zo hebben veel gemeenten al een IHP, komen partijen vaak tot een oplossing bij renovaties en wordt er al voor een gezond binnenklimaat gezorgd.

De komende weken gaan we, zoals gezegd, nader in op een aantal thema’s uit het wetsvoorstel. Aarzel niet om uw ideeën over het wetsvoorstel door te sturen naar dit mailadres. Op die manier hopen we zo veel mogelijk input te verzamelen voor een reactie op de consultatieversie van het wetsvoorstel. 

Meld u aan voor onze nieuwsbrieven