Het Wetterskäp Fryslán wilde een aantal werkzaamheden verrichten, waaronder de verbreding van een watergang met twee meter en het dempen van een ter plaatse aanwezig vijver. Met de eigenaar van de gronden waarop de werkzaamheden zouden plaatsvinden sloot het waterschap een gebruikersovereenkomst.  In deze overeenkomst was onder meer opgenomen dat het waterschap aan de eigenaar een vergoeding zou betalen. De eigenaar verplichtte zich de werkzaamheden te gedogen. Deze verplichting diende aan nieuwe eigenaren te worden opgelegd door de opname van een kettingbeding in de koop- en leveringsakte.

Waar ging het mis?
Voordat het waterschap de werkzaamheden kon uitvoeren, werden de gronden verkocht en de nieuwe eigenaar weigerde medewerking te verlenen aan de uitvoering van de werkzaamheden. Naar nu bleek had de oude eigenaar verzuimd het kettingbeding op te nemen in de koop- en leveringsakte. Het waterschap legt vervolgens een gedoogplicht op en weigerde de nieuwe eigenaar schadevergoeding te betalen. Deze was immers al betaald aan de vorige eigenaar. In een uitspraak van 1 maart 2017 (ECLI:NL;RVS:2017:524) oordeelde de Afdeling dat de gedoogplicht op juiste wijze was opgelegd, maar dat het waterschap ook aan de nieuwe eigenaar schadevergoeding moest betalen. Zuur voor het waterschap die nu tweemaal schadevergoeding moest betalen voor dezelfde schadeoorzaak. Hoe kwam dit nu?

Grondslag schadevergoeding
De verplichting tot betaling van schadevergoeding is gebaseerd op artikel 7:14 van de Waterwet. Dit is een nadeelcompensatieregeling hetgeen inhoudt dat een deel van de schade als normaal maatschappelijk risico door de benadeelde moet worden gedragen. Daarop wordt een uitzondering gemaakt wanneer door een besluit de onroerende zaak zelf wordt aangetast (zie ABRvS 2 december 2015, ECLI:NL:RVS:2015:3674) en volgens de parlementaire geschiedenis dient dan te worden uitgegaan van volledige schadeloosstelling. Het waterschap was het daar ook mee eens, maar beriep zich op de overeenkomst met de vorige eigenaar. Dit tevergeefs.

De Afdeling bestuursrechtspraak oordeelde dat de overeenkomst die het waterschap met de oude eigenaar heeft gesloten, niet het wettelijk recht op schadevergoeding van de nieuwe eigenaar opzij kan zetten. Zelfs als het vergraven van de gronden was voorzien (actieve risicoaanvaarding), dan nog kan de nieuwe eigenaar ervan uitgaan dat hij zou worden gecompenseerd voor met het vergraven van de gronden gemoeide verlies van grond. Het waterschap viste dus achter het net. Het komt niet voor het risico van de nieuwe eigenaar dat de oude eigenaar een overeenkomst niet is nagekomen.

Had tweemaal schadevergoeding voorkomen kunnen worden?
Had het waterschap dit nu kunnen voorkomen? Ja en nee. Het waterschap sloot een gebruikersovereenkomst maar betaalde volledige schadevergoeding wegens verlies van grond. Het waterschap had er ook voor kunnen kiezen de gronden aan te kopen. Als de eigenaar de grond niet wil verkopen, resteert er niets anders dan een gebruiksovereenkomst te sluiten en de schade af te kopen. Het waterschap was verstandig genoeg te bepalen dat de in de overeenkomst opgenomen verplichtingen aan nieuwe eigenaren moeten worden opgelegd, maar kan dat niet afdwingen. Daarmee bleef het waterschap afhankelijk van de handelswijze van de oude eigenaar met als gevolg dat het waterschap dezelfde schadevergoeding tweemaal moet betalen en nu moet trachten de oude eigenaar ertoe te bewegen de betaalde schadevergoeding terug te betalen.

Juridisch advies, bijstand van een advocaat of meer informatie?

Heeft u vragen naar aanleiding van dit blog? Neem dan contact op met Bart Roozendaal.