In dit blog staan we uitgebreid stil bij het inkoopbeleid dat de zorgverzekeraars op 1 april hebben gepubliceerd. Uiterlijk 1 april 2016 moesten de zorgverzekeraars op grond van nieuwe regelgeving van de NZa hun inkoopbeleid voor 2017 publiceren. Wij bekeken het beleid van de vier grote zorgverzekeraars Zilveren Kruis, VGZ, Menzis en CZ voor de GGZ en Medisch Specialistische Zorg ("MSZ") en delen onze observaties graag met u. Daarnaast besteden we aandacht aan de afspraken die de minister, de zorgverzekeraars en zorgaanbieders hebben gemaakt om het contracteerproces te verbeteren.
De NZa regeling
De Regeling Transparantie zorginkoopproces Zvw beoogt de transparantie van het zorginkoopproces tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars te vergroten. De Regeling schrijft voor dat zorgverzekeraars uiterlijk op 1 april informatie bekend maken over (i) de verschillende fasen waaruit de zorginkoop bestaat en de daarbij behorende termijnen waarbinnen de zorgaanbieder moet reageren, (ii) de bereikbaarheid van de zorgverzekeraar, (iii) het kwaliteitsbeleid van de zorgverzekeraar, (iv) de minimum zorginkoopspecificaties en (v) de ruimte voor innovatief zorgaanbod en de daaraan te stellen eisen. Dit zijn geen revolutionaire eisen, maar niettemin is het interessant om te bezien op welke wijze zorgverzekeraars invulling geven aan deze verplichting. Bovendien markeert de publicatie het begin van het 'zorginkoopseizoen', en dat is voor aanbieders sowieso van belang.
Wat valt op?
Bij toetsing van het zorginkoopbeleid voor de GGZ en MSZ van Zilveren Kruis, VGZ, Menzis en CZ aan de Regeling, viel ons allereerst een aantal algemene zaken op. In de eerste plaats lijken de documenten wel een 'moetje'. Ze zien er glossy uit, maar zijn 'beleidsarm'. Kennelijk zijn zorgverzekeraars op dit moment nog niet ver genoeg met hun beleid om dat op 1 april ook volledig te communiceren. In de tweede plaats valt op dat de GGZ langs strakkere lijnen ingekocht gaat worden dan MSZ. In de derde plaats hebben zorgverzekeraars niet alle vereisten betekenisvol ingevuld. Dat kan ook komen omdat niet alle vereisten even duidelijk zijn.
We hebben de documenten getoetst aan de Regeling.
Verplichting 1: Verschillende fasen en termijnen voor reactie
Alle vier zorgverzekeraars hebben de verschillende fasen waaruit de zorginkoop bestaat gepubliceerd. Daarbij valt op dat de ene zorgverzekeraar dit uitgebreider doet dan de ander. Zo heeft VGZ zich er voor de MSZ wel erg makkelijk vanaf gemaakt door alleen in de meest globale zin een tijdschema te schetsen. Het inkoopbeleid voor GGZ van VGZ bevat wel een duidelijk tijdspad. Sowieso valt op dat zorgverzekeraars de verschillende fasen voor de GGZ scherper hebben gestructureerd dan die voor de MSZ.
Bij Zilveren Kruis is voor de GGZ zelfs een Aanbestedingelijk element aan het inkoopproces toegevoegd. Bezwaren tegen de inkoopdocumentatie moeten binnen een bepaalde termijn kenbaar worden gemaakt. Als aanbieders van GGZ nalaten binnen deze termijn bezwaar te maken, kunnen zij hier op een later moment niet op terugkomen. Ook tegen dit inkoopdocument moet op die manier tijdig bezwaar worden gemaakt, alleen wordt niet duidelijk wat de termijn is waarbinnen gereageerd moet worden.
Verplichting 2: Bereikbaarheid van zorgverzekeraars
Alle vier de zorgverzekeraars geven aan op welke wijze zij bereikbaar zijn bij vragen over het zorginkoopproces. VGZ doet dat door te vermelden dat vragen over de inkoop van MSZ gesteld kunnen worden "aan de bij u bekende zorginkopers". Of de NZa dat nu voor ogen stond bij het opnemen van deze verplichting betwijfelen we.
Verplichting 3: Kwaliteitsbeleid
Zilveren Kruis en Menzis benoemen in algemene zin dat zij bij het kwaliteitsbeleid voor de MSZ aansluiten bij de value based health care. VGZ geeft aan dat zij voor MSZ de kwaliteits- en volumenormen van de beroepsgroep volgt en geen hogere normen zal stellen. Dat had Ab Klink, bestuurder van VGZ, dit najaar ook al laten weten. Daarom is het opvallend dat VGZ ook een aantal 'harde' kwaliteitsindicatoren publiceert die in ruime mate boven de landelijke normen liggen.
Al met al is het kwaliteitsbeleid weinig specifiek. Wij hebben niet de indruk dat zorgaanbieders door publicatie van het beleid nu veel beter weten waar ze voor 2017 aan toe zijn. In zoverre wordt het doel van de regeling voor 2017 nog niet gehaald.
Verplichting 4: Minimum zorginkoopspecificaties
Ieder zorgverzekeraar heeft een eigen invulling gegeven aan de verplichting de minimum zorginkoopspecificaties te vermelden. VGZ en Menzis hebben voor de GGZ uitsluitingsgronden in het zorginkoopbeleid opgenomen die ertoe kunnen leiden dat er geen overeenkomst voor de specialistische GGZ en/of generalistische basis GGZ tot stand komt. Menzis geeft voor de MSZ een opsomming van de geschiktheidseisen. VGZ verwijst voor de MSZ enkel naar de good practices. CZ beschrijft voor de GGZ uitgebreid de minimale eisen voor de zorginkoop voor 2017, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen de gespecialiseerde en generalistische basis GGZ. Ten aanzien van de MSZ heeft CZ uiteengezet aan welke eisen zorgaanbieders moeten voldoen om een contract voor 2017 te krijgen. Zilveren Kruis heeft een lijst met minimum zorginkoopspecificaties voor de GGZ bekendgemaakt. Voor de MSZ geldt dat Zilveren Kruis dit pas op 15 april 2016 publiceert. Zilveren Kruis overschrijdt daarmee de termijn van 1 april als bedoeld in de Regeling.
In het algemeen valt op dat de gestelde normen in de inkoopdocumenten nog niet volledig zijn, nadere criteria kunnen nog gesteld worden in het definitieve inkoopdocument. Menzis noemt expliciet dat de genoemde voorwaarden voor de GGZ enkel richtinggevend zijn.
Verplichting 5: Innovatief zorgaanbod
Niet alle zorgverzekeraars besteden in hun inkoopbeleid aandacht aan innovatie. Zilveren Kruis biedt ruimte voor innovatief zorgaanbod. Hoewel de NZa als regel stelt dat daarbij specifieke eisen uitgewerkt moeten worden in het inkoopbeleid, heeft Zilveren Kruis dit algemeen gehouden. In onze ogen is dit begrijpelijk. Het is lastig om vooraf specifieke eisen te stellen, zonder te weten wat de inhoud van de innovatie is. Beleid dat voorwaarden stelt aan innovatie, draagt niet bij aan innovatie. CZ omschrijft enkel op welke wijze zij zelf investeert in zorgvernieuwingen. Specifieke eisen voor innovatief zorgaanbod geeft CZ niet. Menzis en VGZ gaan niet in op innovatief zorgaanbod.
Wat levert dit op?
Al met al is er nog het een en ander aan te merken op de toegevoegde waarde van de Regeling. Het gepubliceerde beleid is erg algemeen en biedt weinig houvast voor zorgaanbieders om hun aanbod af te stemmen op de vraag. De zorgverzekeraar kan het zorginkoopbeleid bovendien nog wijzigingen, niets staat vast. Of hiermee de transparantie die de NZa voor ogen had wordt geboden, is twijfelachtig. Niettemin is het de eerste keer dat de zorgverzekeraars zich van deze taak hebben gekweten, en daarmee is gezegd dat verbetering volgend jaar zeker mogelijk is. Gelet op de afspraken die zorgverzekeraars en zorgaanbieders met de minister hebben gemaakt, valt die verbetering ook wel te verwachten. Wij komen daar nu over te spreken.
Gezamenlijke afspraken zorgverzekeraars, zorgaanbieder en de minister
Op 31 maart maakten ZN, enkele brancheorganisaties van zorgaanbieders en de minister bekend dat zij afspraken hebben gemaakt om het contracteerproces voor MSZ te verbeteren. Die afspraken leveren, indien uitgevoerd, de komende jaren een impuls aan een gestructureerd en tijdig afgerond contracteerproces.
Allereerst spreken partijen af (verzoeken tot) wijziging in wet- en regelgeving te beperken en eventuele wijzigingen tijdig bekend te maken.
In de tweede plaats hebben partijen een tamelijk gedetailleerde tijdlijn voor het opgesteld die begint met de publicatie van de beleidsopvatting over de bekostiging door de minister in december t-2 en eindigt op 1 januari van het contractjaar waarop zorgverzekeraars en aanbieders overeenstemming hebben over de prijzen. Dat vraagt niet alleen het nodige van zorgverzekeraars en zorgaanbieders, maar ook van de NZa om de tijdig duidelijkheid te geven over tarief- en prestatieregulering. Voor 2018 formuleren partijen het voornemen om de verschillende deadlines nog verder te vervroegen.
In de derde plaats zal de NZa gedurende het contracteerproces drie keer een monitor uitvoeren om het contracteerproces te stimuleren.
In de vierde plaats bevat het akkoord een - vage - afspraak over een onafhankelijke geschillencommissie die met bemiddeling of bindende uitspraken een eventuele impasse tussen zorgaanbieder en zorgverzekeraar kan doorbreken. Dit voornemen behoeft nog wel wat verdere concretisering.
Ook de afspraken over meerjarencontracten moeten het nog stellen zonder een concrete uitwerking. Wel is iedereen het erover eens dat meerjarenafspraken nastrevenswaardig zijn, maar er worden geen toetsbare stappen gezet.
Afrondend
Veel kleine stappen leveren uiteindelijk ook grote vooruitgang op. De Regeling en de aanvullende afspraken die marktpartijen en de minister hebben gemaakt, dragen bij aan een beter inkoopproces van MSZ.
Heeft u vragen over dit blog? Neem dan contact op met Klaas Meersma.
In dit blog staan we uitgebreid stil bij het inkoopbeleid dat de zorgverzekeraars op 1 april hebben gepubliceerd. Uiterlijk 1 april 2016 moesten de zorgverzekeraars op grond van nieuwe regelgeving van de NZa hun inkoopbeleid voor 2017 publiceren. Wij bekeken het beleid van de vier grote zorgverzekeraars Zilveren Kruis, VGZ, Menzis en CZ voor de GGZ en Medisch Specialistische Zorg ("MSZ") en delen onze observaties graag met u. Daarnaast besteden we aandacht aan de afspraken die de minister, de zorgverzekeraars en zorgaanbieders hebben gemaakt om het contracteerproces te verbeteren.
De NZa regeling
De Regeling Transparantie zorginkoopproces Zvw beoogt de transparantie van het zorginkoopproces tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars te vergroten. De Regeling schrijft voor dat zorgverzekeraars uiterlijk op 1 april informatie bekend maken over (i) de verschillende fasen waaruit de zorginkoop bestaat en de daarbij behorende termijnen waarbinnen de zorgaanbieder moet reageren, (ii) de bereikbaarheid van de zorgverzekeraar, (iii) het kwaliteitsbeleid van de zorgverzekeraar, (iv) de minimum zorginkoopspecificaties en (v) de ruimte voor innovatief zorgaanbod en de daaraan te stellen eisen. Dit zijn geen revolutionaire eisen, maar niettemin is het interessant om te bezien op welke wijze zorgverzekeraars invulling geven aan deze verplichting. Bovendien markeert de publicatie het begin van het 'zorginkoopseizoen', en dat is voor aanbieders sowieso van belang.
Wat valt op?
Bij toetsing van het zorginkoopbeleid voor de GGZ en MSZ van Zilveren Kruis, VGZ, Menzis en CZ aan de Regeling, viel ons allereerst een aantal algemene zaken op. In de eerste plaats lijken de documenten wel een 'moetje'. Ze zien er glossy uit, maar zijn 'beleidsarm'. Kennelijk zijn zorgverzekeraars op dit moment nog niet ver genoeg met hun beleid om dat op 1 april ook volledig te communiceren. In de tweede plaats valt op dat de GGZ langs strakkere lijnen ingekocht gaat worden dan MSZ. In de derde plaats hebben zorgverzekeraars niet alle vereisten betekenisvol ingevuld. Dat kan ook komen omdat niet alle vereisten even duidelijk zijn.
We hebben de documenten getoetst aan de Regeling.
Verplichting 1: Verschillende fasen en termijnen voor reactie
Alle vier zorgverzekeraars hebben de verschillende fasen waaruit de zorginkoop bestaat gepubliceerd. Daarbij valt op dat de ene zorgverzekeraar dit uitgebreider doet dan de ander. Zo heeft VGZ zich er voor de MSZ wel erg makkelijk vanaf gemaakt door alleen in de meest globale zin een tijdschema te schetsen. Het inkoopbeleid voor GGZ van VGZ bevat wel een duidelijk tijdspad. Sowieso valt op dat zorgverzekeraars de verschillende fasen voor de GGZ scherper hebben gestructureerd dan die voor de MSZ.
Bij Zilveren Kruis is voor de GGZ zelfs een Aanbestedingelijk element aan het inkoopproces toegevoegd. Bezwaren tegen de inkoopdocumentatie moeten binnen een bepaalde termijn kenbaar worden gemaakt. Als aanbieders van GGZ nalaten binnen deze termijn bezwaar te maken, kunnen zij hier op een later moment niet op terugkomen. Ook tegen dit inkoopdocument moet op die manier tijdig bezwaar worden gemaakt, alleen wordt niet duidelijk wat de termijn is waarbinnen gereageerd moet worden.
Verplichting 2: Bereikbaarheid van zorgverzekeraars
Alle vier de zorgverzekeraars geven aan op welke wijze zij bereikbaar zijn bij vragen over het zorginkoopproces. VGZ doet dat door te vermelden dat vragen over de inkoop van MSZ gesteld kunnen worden "aan de bij u bekende zorginkopers". Of de NZa dat nu voor ogen stond bij het opnemen van deze verplichting betwijfelen we.
Verplichting 3: Kwaliteitsbeleid
Zilveren Kruis en Menzis benoemen in algemene zin dat zij bij het kwaliteitsbeleid voor de MSZ aansluiten bij de value based health care. VGZ geeft aan dat zij voor MSZ de kwaliteits- en volumenormen van de beroepsgroep volgt en geen hogere normen zal stellen. Dat had Ab Klink, bestuurder van VGZ, dit najaar ook al laten weten. Daarom is het opvallend dat VGZ ook een aantal 'harde' kwaliteitsindicatoren publiceert die in ruime mate boven de landelijke normen liggen.
Al met al is het kwaliteitsbeleid weinig specifiek. Wij hebben niet de indruk dat zorgaanbieders door publicatie van het beleid nu veel beter weten waar ze voor 2017 aan toe zijn. In zoverre wordt het doel van de regeling voor 2017 nog niet gehaald.
Verplichting 4: Minimum zorginkoopspecificaties
Ieder zorgverzekeraar heeft een eigen invulling gegeven aan de verplichting de minimum zorginkoopspecificaties te vermelden. VGZ en Menzis hebben voor de GGZ uitsluitingsgronden in het zorginkoopbeleid opgenomen die ertoe kunnen leiden dat er geen overeenkomst voor de specialistische GGZ en/of generalistische basis GGZ tot stand komt. Menzis geeft voor de MSZ een opsomming van de geschiktheidseisen. VGZ verwijst voor de MSZ enkel naar de good practices. CZ beschrijft voor de GGZ uitgebreid de minimale eisen voor de zorginkoop voor 2017, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen de gespecialiseerde en generalistische basis GGZ. Ten aanzien van de MSZ heeft CZ uiteengezet aan welke eisen zorgaanbieders moeten voldoen om een contract voor 2017 te krijgen. Zilveren Kruis heeft een lijst met minimum zorginkoopspecificaties voor de GGZ bekendgemaakt. Voor de MSZ geldt dat Zilveren Kruis dit pas op 15 april 2016 publiceert. Zilveren Kruis overschrijdt daarmee de termijn van 1 april als bedoeld in de Regeling.
In het algemeen valt op dat de gestelde normen in de inkoopdocumenten nog niet volledig zijn, nadere criteria kunnen nog gesteld worden in het definitieve inkoopdocument. Menzis noemt expliciet dat de genoemde voorwaarden voor de GGZ enkel richtinggevend zijn.
Verplichting 5: Innovatief zorgaanbod
Niet alle zorgverzekeraars besteden in hun inkoopbeleid aandacht aan innovatie. Zilveren Kruis biedt ruimte voor innovatief zorgaanbod. Hoewel de NZa als regel stelt dat daarbij specifieke eisen uitgewerkt moeten worden in het inkoopbeleid, heeft Zilveren Kruis dit algemeen gehouden. In onze ogen is dit begrijpelijk. Het is lastig om vooraf specifieke eisen te stellen, zonder te weten wat de inhoud van de innovatie is. Beleid dat voorwaarden stelt aan innovatie, draagt niet bij aan innovatie. CZ omschrijft enkel op welke wijze zij zelf investeert in zorgvernieuwingen. Specifieke eisen voor innovatief zorgaanbod geeft CZ niet. Menzis en VGZ gaan niet in op innovatief zorgaanbod.
Wat levert dit op?
Al met al is er nog het een en ander aan te merken op de toegevoegde waarde van de Regeling. Het gepubliceerde beleid is erg algemeen en biedt weinig houvast voor zorgaanbieders om hun aanbod af te stemmen op de vraag. De zorgverzekeraar kan het zorginkoopbeleid bovendien nog wijzigingen, niets staat vast. Of hiermee de transparantie die de NZa voor ogen had wordt geboden, is twijfelachtig. Niettemin is het de eerste keer dat de zorgverzekeraars zich van deze taak hebben gekweten, en daarmee is gezegd dat verbetering volgend jaar zeker mogelijk is. Gelet op de afspraken die zorgverzekeraars en zorgaanbieders met de minister hebben gemaakt, valt die verbetering ook wel te verwachten. Wij komen daar nu over te spreken.
Gezamenlijke afspraken zorgverzekeraars, zorgaanbieder en de minister
Op 31 maart maakten ZN, enkele brancheorganisaties van zorgaanbieders en de minister bekend dat zij afspraken hebben gemaakt om het contracteerproces voor MSZ te verbeteren. Die afspraken leveren, indien uitgevoerd, de komende jaren een impuls aan een gestructureerd en tijdig afgerond contracteerproces.
Allereerst spreken partijen af (verzoeken tot) wijziging in wet- en regelgeving te beperken en eventuele wijzigingen tijdig bekend te maken.
In de tweede plaats hebben partijen een tamelijk gedetailleerde tijdlijn voor het opgesteld die begint met de publicatie van de beleidsopvatting over de bekostiging door de minister in december t-2 en eindigt op 1 januari van het contractjaar waarop zorgverzekeraars en aanbieders overeenstemming hebben over de prijzen. Dat vraagt niet alleen het nodige van zorgverzekeraars en zorgaanbieders, maar ook van de NZa om de tijdig duidelijkheid te geven over tarief- en prestatieregulering. Voor 2018 formuleren partijen het voornemen om de verschillende deadlines nog verder te vervroegen.
In de derde plaats zal de NZa gedurende het contracteerproces drie keer een monitor uitvoeren om het contracteerproces te stimuleren.
In de vierde plaats bevat het akkoord een - vage - afspraak over een onafhankelijke geschillencommissie die met bemiddeling of bindende uitspraken een eventuele impasse tussen zorgaanbieder en zorgverzekeraar kan doorbreken. Dit voornemen behoeft nog wel wat verdere concretisering.
Ook de afspraken over meerjarencontracten moeten het nog stellen zonder een concrete uitwerking. Wel is iedereen het erover eens dat meerjarenafspraken nastrevenswaardig zijn, maar er worden geen toetsbare stappen gezet.
Afrondend
Veel kleine stappen leveren uiteindelijk ook grote vooruitgang op. De Regeling en de aanvullende afspraken die marktpartijen en de minister hebben gemaakt, dragen bij aan een beter inkoopproces van MSZ.
Heeft u vragen over dit blog? Neem dan contact op met Klaas Meersma.