De nieuwe Wet gemeenschappelijke regelingen gaat in werking treden

6 april 2022 | Publicatie

De wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen en andere wetten in verband met het versterken van de democratische legitimatie van gemeenschappelijke regelingen, is een feit. Op 15 december werd de nieuwe wet gepubliceerd in het Staatsblad. 

De Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) maakt samenwerking mogelijk voor bestuursorganen van provincies, gemeenten en waterschappen. Al eerder is door ons naar voren gebracht dat de wijziging van de Wgr vooral tot doel heeft om de democratische legitimatie van gemeenschappelijke regelingen te versterken. Gemeenteraden kunnen meer en beter invulling geven aan hun kaderstellende en controlerende rol richting het bestuur van een gemeenschappelijke regeling.

Publiekrechtelijke vormen van samenwerking

De regering verduidelijkt dat de Wgr alleen bedoeld is voor publiekrechtelijke vormen van samenwerking. Ten aanzien van niet-publiekrechtelijke samenwerkingsverbanden, zoals regio-, regie- en overlegtafels, zijn de bepalingen van de Wgr dus niet van toepassing. In voornoemde overleggen kunnen geen bindende beslissingen worden genomen, waarmee een deel van de noodzaak voor democratische legitimatie wegvalt. Het is wel mogelijk om de ondersteuningsproducten van het kabinet te gebruiken, die helpen bij de sturing en controle op samenwerkingsverbanden.

Daarnaast wordt via het wetsvoorstel Wet versterking decentrale rekenkamers gestreefd naar het verbeteren van de checks and balances ten aanzien van privaatrechtelijke samenwerkingen. De mogelijkheid voor decentrale rekenkamers om onderzoek te doen bij private rechtspersonen en privaatrechtelijke samenwerkingsverbanden worden uitgebreid, indien gemeenten, provincies en waterschappen daar belang bij hebben. Op deze manier wordt de controlerende rol van de volksvertegenwoordiging ook bij private samenwerkingsverbanden versterkt. De plenaire behandeling van dit wetsvoorstel in de Tweede Kamer moet nog plaatsvinden.

Informatieplicht

Er geldt een actieve en passieve informatieplicht van het college jegens de eigen raad. De documenten over de samenwerking zijn opvraagbaar, mits dit mogelijk is met het oog op het openbaar belang. Met de versterkte informatieplicht moeten de raden beter invulling kunnen geven aan hun controlerende rol, hetgeen dient om de democratische legitimatie van de samenwerking te vergroten.  

Inwerkingtreding op 1 juli 2022

De nieuwe Wgr moet vanaf 1 juli 2022 in werking treden. Binnen twee jaar na de inwerkingtreding van deze wet moeten de deelnemers van gemeenschappelijke regelingen de regeling in overeenstemming brengen met de gewijzigde wet.

Meld u aan voor onze nieuwsbrieven