AKD heeft in opdracht van RWS, en onder begeleiding van het IPO, onderzoek verricht naar de samenloop van de Omgevingswet (Ow) en de huidige en toekomstige Mijnbouwwet (Mbw) in onshore-gaswinnings-, energieopslag- en geothermieprojecten. Daarbij stond de afstemming van de bevoegdheden (van decentrale overheden) op grond van de Ow op de bevoegdheden (van de centrale overheid) op grond van de Mbw, en vice versa, centraal.

Naar aanleiding van het onderzoek is onder meer geconcludeerd dat:

• bij de vergunningverlening (voor geothermieprojecten) de regierol van gemeenten in de warmtetransitie niet tot uitgangspunt wordt genomen. Weliswaar is momenteel een wetsvoorstel (aangaande de Mbw) aanhangig waarin uitgangspunt is dat wordt getoetst of er (waarschijnlijk) voldoende vraag naar warmte is, niet is verzekerd dat die vraag is gekoppeld aan de collectieve warmtevoorziening die de gemeente beoogt. Zo wordt bij de verlening van een Mbw-vergunning geen acht geslagen op het ter plaatse van het geothermieproject geldende omgevingsplan (onder de Ow) of de geldende omgevingsverordening (eveneens onder de Ow). Evenmin wordt gekeken naar de relatie tussen een geothermieproject en het gemeentelijke warmtebeleid en –strategie (neergelegd in een omgevingsprogramma en/of –visie in de zin van de Ow), of naar de partij die (voor een warmtekavel) is aangewezen als warmtebedrijf.
• Het is onduidelijk hoe bij het uitwerken van de bronnenstrategie in een omgevingsplan moet worden omgegaan met verleende Mbw-vergunningen;
• participatie niet is voorgeschreven in de Mbw, terwijl dat nu juist een belangrijke pijler is van de Ow. Geregeld betreft de eerste besluitvorming voor een geothermieproject de verlening van een Mbw-vergunning.
• Zowel de Mbw als de Ow reguleren (het gebruik van) de dieper ondergrond. De vergunningenkaders zijn niet op elkaar afgestemd. Zo kan het voorkomen voor een project enerzijds een Mbw-vergunning wordt verleend (althans niet kan worden geweigerd), terwijl anderzijds de omgevingsvergunning niet wordt verkregen, en daardoor een project wordt geblokkeerd. Hierdoor kunnen investeringen, gedaan op basis van een opsporings- of startvergunning, verdampen.

Voor een uitgebreide en volledige conclusie wordt verwezen naar de onderzoeksconclusies in hoofdstuk 6 van het Fase II-rapport.

De uitgebrachte onderzoeksrapportages treft u onderaan deze pagina aan. Het onderzoek is verricht in twee fases, resulterend in twee rapporten. In Fase I is een deskstopstudie verricht. In Fase II zijn casestudie (aangeduid als klantreizen) verricht.

Onderzoek Samenloop Mijnbouwwet en Omgevingswet (24/02/20)
Onderzoek Samenloop Mijnbouwwet en Omgevingswet Fase II Klantreizen (09/07/2020)