Op 28 april 2015 publiceerde het College bescherming persoonsgegevens (Cbp) een rapport waarin naar voren kwam dat de verwerking van persoonsgegevens door Ziggo met betrekking tot de interactieve digitale televisiediensten in strijd is met de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp).

Met de komst van digitale televisie is voor aanbieders de mogelijkheid ontstaan om het gedrag van kijkers te onderzoeken en hen op basis van die informatie persoonlijke aanbiedingen te doen. Dat deze mogelijkheid bestaat, betekent echter niet dat toepassing hiervan ook zonder meer legitiem is. Ziggo is de grootste aanbieder van digitale televisie in Nederland. Zij hield een database bij met gegevens van kijkers die interactieve televisie gebruikten. Onder deze gegevens bevonden zich naast de NAW-gegevens, tevens gegevens met betrekking tot het kijkgedrag van kijkers waaronder de bekeken lineaire tv-zenders en programma's (tijdstip en naam/titel). Afhankelijk van de vorm van kijkgedrag verzamelde Ziggo de gegevens ten behoeve van:

1. Algemene kijkcijferanalyses (bij het 'gewone' digitale tv-kijken);
2. Tonen van persoonlijke aanbevelingen (bij Video on Demand);
3. Gerichte direct marketing (bij Pay per Event).

Strikte voorwaarden verwerking gevoelige persoonsgegevens
Volgens art. 16 Wbp zijn 'gevoelige gegevens' persoonsgegevens betreffende iemands godsdienst of levensovertuiging, ras, politieke gezindheid, gezondheid, seksuele leven, alsmede persoonsgegevens betreffende het lidmaatschap van een vakvereniging (art. 16 Wbp). Volgens de wetgever kunnen bovendien gegevens uit hun aard of door de context waarin zij worden gebruikt, gevoelig zijn. Het Cbp merkt op dat gegevens over het kijkgedrag gevoelige gegevens zijn omdat zij kunnen leiden tot een indringend beeld van iemands persoonlijke voorkeuren en levensovertuigingen.

Op grond van de Wbp geldt in beginsel een verbod voor de verwerking van deze gevoelige persoonsgegevens. Ziggo mag de gegevens met betrekking tot het kijkgedrag daarom slechts verwerken op basis van de uitdrukkelijke, ondubbelzinnige toestemming van betrokkenen. De toestemming die Ziggo van haar kijkers vroeg voor het tonen van persoonlijke aanbevelingen (bij Video on Demand) kon niet kwalificeren als ondubbelzinnige toestemming. Ziggo bood namelijk alleen een 'Akkoord'-knop terwijl een betrokkene ook de mogelijkheid moet krijgen om haar toestemming (direct) af te wijzen. Daarnaast handelde Ziggo in strijd met de Wbp omdat zij haar klanten niet uitdrukkelijk informeerde dat een interesseprofiel werd gemaakt op basis van hun Video on Demand gegevens.

Het onderzoek van het Cbp is een tik op de vingers van Ziggo. Inmiddels heeft Ziggo gehoor gegeven aan de uitslag van het onderzoek en heeft zij de overtredingen beëindigd. Zo heeft Ziggo onder meer een technische maatregel doorgevoerd op de decoders waardoor het kijkgedrag niet meer te herleiden is naar een natuurlijk persoon. Verder is een nieuwe wijze voor het vragen van toestemming ingevoerd waarbij de klant expliciet wordt geïnformeerd over de gegevensverwerking en haar ook de mogelijkheid wordt geboden om geen toestemming te verlenen.

Les voor de praktijk
Het is belangrijk om bij het verzamelen van gegevens voor marketingdoeleinden kritisch te kijken naar welke gegevens nu precies verzameld worden. Wanneer de gegevens zijn te herleiden naar een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon, moet rekening worden gehouden met de toepassing van de Wbp. Gegevens die een sterke impact kunnen hebben op de persoonlijke levenssfeer van betrokkenen, kunnen zelfs aangemerkt worden als gevoelige gegevens waarvoor expliciete uitdrukkelijke toestemming is vereist. Het onderzoek bij Ziggo bevestigt dat het Cbp deze eisen niet lichtvaardig opvat.