Onlangs liet het Gerechtshof Amsterdam (hierna: "het Hof") zich uit over wat dient te worden verstaan onder het begrip 'nachtrit' in de cao Beroepsgoederenvervoer over de weg en de verhuur van mobiele kranen (hierna: "de cao Beroepsgoederenvervoer"). Tussen de FNV en een Transportbedrijf was namelijk een geschil ontstaan over de vraag wanneer de nacht begint. Hoewel deze vraag door anderen wellicht eenvoudigweg beantwoord zou worden met 'na 00:00 uur', legt het Hof het antwoord op deze vraag toch anders uit.
Uitleg cao's volgens de 'cao-norm'
Hoe zat het ook alweer met het uitleggen van cao-bepalingen? Volgens vaste rechtspraak van de Hoge Raad wordt een cao-bepaling naar objectieve maatstaven uitgelegd. In feite komt het erop neer dat bij de uitleg van een cao-bepaling geen betekenis mag worden toegekend aan de voor derden niet kenbare bedoelingen. De cao is immers bestemd om de arbeidsrechtelijke positie van werknemers te beïnvloeden die niet (allen) betrokken waren bij de totstandkoming van die cao. Het is aldus noodzakelijk een eenduidige uitleg te hanteren voor alle aan de cao gebonden partijen, gebaseerd op de tekst van de cao en een eventuele schriftelijke toelichting daarop. Ook de aannemelijkheid van een bepaalde uitleg (is het logisch dat partijen dit hebben afgesproken?), kan een rol spelen.
Deze wijze van uitleggen wordt ook wel de 'cao-norm' genoemd.
Cao Beroepsgoederenvervoer
In artikel 37 cao Beroepsgoederenvervoer is bepaald dat de werkgever een toeslag dient te betalen voor de eendaagse nachtritten waarvan de diensturen liggen tussen 20:00 uur en 04:00 uur. Volgens de FNV dient deze bepaling aldus te worden uitgelegd dat een nachtrit aanvangt vanaf 20:00 uur en dat voor alle tussengelegen diensturen tot 04:00 uur een toeslag betaald dient te worden.
Het Transportbedrijf stelt daarentegen dat een nachtrit pas begint om 00:00 uur omdat de nacht immers pas om 00:00 uur begint. De toeslag is volgens het Transportbedrijf slechts verschuldigd indien er gewerkt wordt tussen 00:00 uur en 04:00 uur. Het Transportbedrijf beroept zich daarbij op het begrip 'nachtdienst' uit de Arbeidstijdenwet, waaronder wordt verstaan 'meer dan een uur arbeid tussen 00:00 en 06:00 uur.'
Een nachtrit vanaf 20.00 uur?
De Kantonrechter Amsterdam legt in eerste aanleg het begrip 'nachtrit' uit aan de hand van de cao-norm. Volgens de kantonrechter kan uit de definitie van de Dikke van Dale niet ondubbelzinnig worden afgeleid dat de nacht niet eerder dan om 00:00 uur begint. Daarnaast oordeelde de kantonrechter dat uit de voorgaande cao's uitdrukkelijk bleek dat werknemers vanaf 20:00 uur recht hebben op de toeslag voor (alle) diensturen tussen 20:00 uur en 06:00 uur. Indien het de bedoeling was de toeslag enkel te betalen voor de diensturen na 00:00 uur, dan had het voor de hand gelegen om dit expliciet in de cao op te nemen. Dat dit niet gebeurd is, komt voor het risico van de werkgever.
Het Transportbedrijf gaat in hoger beroep bij het Hof Amsterdam en betoogt dat de kantonrechter artikel 37 van de cao onjuist heeft uitgelegd.
Oordeel Hof Amsterdam
Het Hof stelt voorop dat de toeslag naar zijn aard een inconveniententoeslag (ook wel: onregelmatigheidstoeslag) is. Dat deze inconveniententoeslag, zoals het Transportbedrijf stelt, alleen verschuldigd is voor de diensturen na 00:00 uur volgt niet uit de cao. Dit zou volgens het Hof namelijk betekenen dat aan artikel 37 van de cao een extra voorwaarde zou worden toegevoegd, namelijk dat de diensturen die tussen 20:00 uur en 00:00 uur zijn aangevangen, na 00:00 moeten zijn voortgezet wil er een aanspraak op de toeslag zijn. Dit zou betekenen dat over de uren tussen 20:00 uur en 0:00 uur (afhankelijk van of er na 0:00 uur wordt doorgewerkt) de ene keer wel en de andere keer niet een toeslag verschuldigd is, hetgeen op gespannen voet staat met de aard van een onregelmatigheidstoeslag. Het Hof bekrachtigt dan ook het vonnis van de kantonrechter.
Conclusie
Uit dit arrest van het Hof blijkt dat de correcte uitleg en toepassing van een cao(-bepaling) voor een werkgever een lastige opgave kan zijn. Zeker wanneer er sprake is van (onregelmatigheids-)toeslagen. Onterecht niet betaalde toeslagen kunnen door een werknemer gevorderd worden. Mogelijk heeft de werknemer bovendien aanspraak op de wettelijke rente en wettelijke verhoging, zodat een werknemersvordering al snel kan oplopen.
Juridisch advies, bijstand van een advocaat of meer informatie?
Heeft u vragen over de toepassing van een cao-bepaling voor een werkgever? Neem dan contact op met Jadeena Janssen.
Onlangs liet het Gerechtshof Amsterdam (hierna: "het Hof") zich uit over wat dient te worden verstaan onder het begrip 'nachtrit' in de cao Beroepsgoederenvervoer over de weg en de verhuur van mobiele kranen (hierna: "de cao Beroepsgoederenvervoer"). Tussen de FNV en een Transportbedrijf was namelijk een geschil ontstaan over de vraag wanneer de nacht begint. Hoewel deze vraag door anderen wellicht eenvoudigweg beantwoord zou worden met 'na 00:00 uur', legt het Hof het antwoord op deze vraag toch anders uit.
Uitleg cao's volgens de 'cao-norm'
Hoe zat het ook alweer met het uitleggen van cao-bepalingen? Volgens vaste rechtspraak van de Hoge Raad wordt een cao-bepaling naar objectieve maatstaven uitgelegd. In feite komt het erop neer dat bij de uitleg van een cao-bepaling geen betekenis mag worden toegekend aan de voor derden niet kenbare bedoelingen. De cao is immers bestemd om de arbeidsrechtelijke positie van werknemers te beïnvloeden die niet (allen) betrokken waren bij de totstandkoming van die cao. Het is aldus noodzakelijk een eenduidige uitleg te hanteren voor alle aan de cao gebonden partijen, gebaseerd op de tekst van de cao en een eventuele schriftelijke toelichting daarop. Ook de aannemelijkheid van een bepaalde uitleg (is het logisch dat partijen dit hebben afgesproken?), kan een rol spelen.
Deze wijze van uitleggen wordt ook wel de 'cao-norm' genoemd.
Cao Beroepsgoederenvervoer
In artikel 37 cao Beroepsgoederenvervoer is bepaald dat de werkgever een toeslag dient te betalen voor de eendaagse nachtritten waarvan de diensturen liggen tussen 20:00 uur en 04:00 uur. Volgens de FNV dient deze bepaling aldus te worden uitgelegd dat een nachtrit aanvangt vanaf 20:00 uur en dat voor alle tussengelegen diensturen tot 04:00 uur een toeslag betaald dient te worden.
Het Transportbedrijf stelt daarentegen dat een nachtrit pas begint om 00:00 uur omdat de nacht immers pas om 00:00 uur begint. De toeslag is volgens het Transportbedrijf slechts verschuldigd indien er gewerkt wordt tussen 00:00 uur en 04:00 uur. Het Transportbedrijf beroept zich daarbij op het begrip 'nachtdienst' uit de Arbeidstijdenwet, waaronder wordt verstaan 'meer dan een uur arbeid tussen 00:00 en 06:00 uur.'
Een nachtrit vanaf 20.00 uur?
De Kantonrechter Amsterdam legt in eerste aanleg het begrip 'nachtrit' uit aan de hand van de cao-norm. Volgens de kantonrechter kan uit de definitie van de Dikke van Dale niet ondubbelzinnig worden afgeleid dat de nacht niet eerder dan om 00:00 uur begint. Daarnaast oordeelde de kantonrechter dat uit de voorgaande cao's uitdrukkelijk bleek dat werknemers vanaf 20:00 uur recht hebben op de toeslag voor (alle) diensturen tussen 20:00 uur en 06:00 uur. Indien het de bedoeling was de toeslag enkel te betalen voor de diensturen na 00:00 uur, dan had het voor de hand gelegen om dit expliciet in de cao op te nemen. Dat dit niet gebeurd is, komt voor het risico van de werkgever.
Het Transportbedrijf gaat in hoger beroep bij het Hof Amsterdam en betoogt dat de kantonrechter artikel 37 van de cao onjuist heeft uitgelegd.
Oordeel Hof Amsterdam
Het Hof stelt voorop dat de toeslag naar zijn aard een inconveniententoeslag (ook wel: onregelmatigheidstoeslag) is. Dat deze inconveniententoeslag, zoals het Transportbedrijf stelt, alleen verschuldigd is voor de diensturen na 00:00 uur volgt niet uit de cao. Dit zou volgens het Hof namelijk betekenen dat aan artikel 37 van de cao een extra voorwaarde zou worden toegevoegd, namelijk dat de diensturen die tussen 20:00 uur en 00:00 uur zijn aangevangen, na 00:00 moeten zijn voortgezet wil er een aanspraak op de toeslag zijn. Dit zou betekenen dat over de uren tussen 20:00 uur en 0:00 uur (afhankelijk van of er na 0:00 uur wordt doorgewerkt) de ene keer wel en de andere keer niet een toeslag verschuldigd is, hetgeen op gespannen voet staat met de aard van een onregelmatigheidstoeslag. Het Hof bekrachtigt dan ook het vonnis van de kantonrechter.
Conclusie
Uit dit arrest van het Hof blijkt dat de correcte uitleg en toepassing van een cao(-bepaling) voor een werkgever een lastige opgave kan zijn. Zeker wanneer er sprake is van (onregelmatigheids-)toeslagen. Onterecht niet betaalde toeslagen kunnen door een werknemer gevorderd worden. Mogelijk heeft de werknemer bovendien aanspraak op de wettelijke rente en wettelijke verhoging, zodat een werknemersvordering al snel kan oplopen.
Juridisch advies, bijstand van een advocaat of meer informatie?
Heeft u vragen over de toepassing van een cao-bepaling voor een werkgever? Neem dan contact op met Jadeena Janssen.