Met 2017 voor de deur bieden wij in dit blog een korte vooruitblik op vijf relevante ontwikkelingen op wetgevingsgebied in het Insolventierecht.

1.    Wet continuïteit ondernemingen I (pre-pack)

Wet continuïteit onderneming I ('WCO I') lijkt na jaren van voorbereiding in 2017 eindelijk officieel een wet te worden. In de WCO I wordt de in de praktijk reeds toegepaste pre-pack wettelijk verankerd. Bedrijven in moeilijkheden kunnen de rechtbank vragen een beoogd curator aan te wijzen die met de onderneming meekijkt bij de voorbereiding van een doorstart of andere herstructurering. Doordat de beoogd curator in stilte meekijkt is de kans groter dat er een succesvolle doorstart wordt bewerkstelligd, met minder nadelige gevolgen voor alle stakeholders dan een ongecontroleerd faillissement, zo is de gedachte.

Op 21 december 2016 heeft de minister antwoord gegeven op vragen van leden van de Eerste Kamer die aan het wetsvoorstel nog hun zegen moeten geven. Hoewel de kans groot is dat de pre pack wettelijke basis krijgt, zien wij in de praktijk dat de populariteit van de pre-pack in vergelijking met voorgaande jaren afneemt. De kans is groot dat nu eerst wordt gewacht op het Hof van Justitie van de Europese Unie ('HvJEU') dat een oordeel zal geven op de vraag of een doorstart voorbereid middels pre-pack wordt geschaard onder de insolventie-uitzondering op de Richtlijn bescherming van werknemersrechten bij de overdracht van ondernemingen (Richtlijn 2001/23/EG) (de 'Richtlijn'). Als het HvJEU, anders dan de kantonrechter van de Rechtbank Overijssel, immers zou oordelen dat bij een doorstart voorbereid middels pre-pack toch de Richtlijn van toepassing is, verliest het wetsvoorstel een groot deel van zijn reorganiserend vermogen en daarmee zijn aantrekkingskracht.

2.    Wet modernisering faillissementsprocedure

Iets meer dan een jaar geleden is de Wet modernisering faillissementsprocedure ter consultatie aangeboden. Dit wetsvoorstel voorziet in een aantal aanpassingen om de, inmiddels meer dan 120 jaar oude, Faillissementswet te vereenvoudigen en meer up-to-date te brengen. Hoewel alle betrokken partijen het erover eens zullen zijn dat de Faillissementswet en procedure voor verbetering vatbaar is, zijn er behoorlijk wat kritische kanttekeningen geplaatst bij het wetsvoorstel. Het wetsvoorstel ligt thans bij de Raad van State en wordt binnenkort besproken in de ministerraad. Wij zijn benieuwd naar de verdere ontwikkelingen.

3.    Wet versterking positie curator

Op 20 december 2016 heeft de Tweede Kamer een wetsvoorstel aangenomen dat de positie van curator moet versterken. Het wetsvoorstel bevat grofweg twee onderwerpen:

• Het versterken en verduidelijken van de informatiepositie van de curator;
• Een wettelijke vastlegging van de fraudesignalerende rol van de curator en van de vervolgstappen voor de curator als hij in het faillissement onregelmatigheden signaleert.

Het eerste onderwerp kan op brede steun in de insolventiepraktijk rekenen. De fraudesignalerende rol van de curator is een minder breed gedragen onderwerp. Hoewel de curator goed geëquipeerd is om onderzoek te doen naar onregelmatigheden bij een faillissement, wordt in de praktijk wel betwijfeld of fraudeonderzoek altijd goed te rijmen is met het belang van de gezamenlijke crediteuren. Daarnaast is de vraag of de fraudesignalerende rol van de curator wettelijk en directief moet worden verankerd. Tot slot zijn de financiering van de werkzaamheden van de curator en de opsporingsinzet terugkerende thema's in de fraudeproblematiek. Deze thema's blijven in het wetsvoorstel onbehandeld. Wij zijn benieuwd of deze thema's zullen worden besproken wanneer het voorstel in de Eerste Kamer wordt behandeld.

4.    Europese aanpak insolventie van ondernemingen

Op 22 november 2016 presenteerde de Europese Commissie haar nieuwe aanpak voor insolventie van ondernemingen in Europa. De Commissie wil het vroegtijdig herstructureren van ondernemingen bevorderen en het daarnaast mogelijk maken dat ook ondernemingen een schone lei kunnen krijgen.

Het voorstel van de Europese Commissie heeft in Nederland waarschijnlijk invloed op de wijze waarop de surseance van betaling is ingericht. Uit een door de Europese Commissie opgestelde fact sheet blijkt dat er een moratoriumperiode wordt geïntroduceerd waarin sprake is van debtor in possesion. Vertaald naar de Nederlandse situatie lijkt dit op een surseance van betaling zonder bewindvoerder. Daarnaast maakt het voorstel mogelijk dat crediteuren in klassen worden verdeeld om zodoende over een door de onderneming voorgelegd herstructureringsplan te kunnen stemmen. Hiermee lijkt het voorstel ook invloed te hebben op het voorstel voor de Wet continuïteit ondernemingen II ('WCO II'). Na de internetconsultatie in augustus 2014 hebben wij van dit wetsvoorstel overigens niets meer vernomen.

5.    Wet bestuur en toezicht rechtspersonen

Op 9 september 2016 is het verslag gepubliceerd van de behandeling van het wetsvoorstel bestuur en toezicht rechtspersonen in de Vaste Kamercommissie. Met het wetsvoorstel wordt beoogd de kwaliteit van bestuur en toezicht bij verenigingen, coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen en stichtingen te verbeteren. Deze doelstelling zou door aanvulling en verduidelijking van de regeling voor bestuur en toezicht bij de verschillende soorten rechtspersonen moeten worden gerealiseerd. Er zijn door de Kamercommissie behoorlijk wat vragen opgeworpen die waarschijnlijk in het begin van 2017 door de minister zullen worden geadresseerd.

Juridisch advies, bijstand van een advocaat of meer informatie?

Mocht u naar aanleiding van bovenstaande vragen hebben, aarzel dan niet om contact op te nemen met Barend de Roy van Zuidewijn of Thijs Hekman.