In zijn brief van 24 januari jl. (de “Brief”) informeerde de Minister van Rechtsbescherming (de “Minister”) de Tweede Kamer over de voortgang van de expertgroep modernisering NV-recht. De Brief gaat in op het door de expertgroep aan de Minister uitgebrachte advies aangaande de wenselijkheid van het invoeren van een wettelijke regeling voor loyaliteitsaandelen.

In deze Insight informeren wij u nader over het advies.

Achtergrond

Een van de doelen van het coalitieakkoord is een versterking van het bedrijfsleven en het vestigingsklimaat. Een eerste vereiste is dan een goed functionerend ondernemingsrecht. Op de agenda van de Minister staan een aantal onderwerpen die eraan bij moeten dragen dit doel te verwezenlijken, waaronder:

1. de modernisering van het personenvennootschapsrecht. Hiertoe werden in oktober 2022 ter consultatie een drietal wetsvoorstellen gepubliceerd. De consultatie sloot op 10 februari jl.;[1]
2. de mogelijkheid voor privaatrechtelijke rechtspersonen om digitaal te kunnen vergaderen. Hiertoe werd in december 2022 ter consultatie een wetsvoorstel gepubliceerd. De consultatie sloot op 6 februari jl.; en[2]
3. de modernisering van het NV-recht.

In zijn brief van 27 juni 2022 informeerde de Minister de Tweede Kamer over de (destijds) laatste stand van zaken omtrent deze onderwerpen. Daarin deed hij ten aanzien van de modernisering van het NV-recht de toezegging de Tweede Kamer aan het einde van 2022 nader te informeren. Weliswaar iets later dan gepland, komt de Minister met het toesturen van de Brief deze toezegging na.

Modernisering NV-recht – de expertgroep

De gedachte is dat het huidige NV-recht beperkingen bevat die niet langer noodzakelijk zijn en in de praktijk knelpunten vormen. De wens bestaat om, waar nodig, tot een flexibilisering van het NV-recht te komen. Daarnaast wordt het wenselijk geacht het jaarrekeningenrecht, zoals neergelegd in Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, op te schonen.

Hiertoe heeft de Minister de expertgroep modernisering NV-recht in het leven geroepen, bestaande uit vertegenwoordigers uit de praktijk en wetenschap. Onder de taakomschrijving van de expertgroep valt het adviseren over het wegnemen van in de praktijk en wetenschap gesignaleerde knelpunten in het NV-recht en om voorstellen te doen voor praktische verbeteringen in wetgeving voor rechtspersonen. In juli 2022 is de expertgroep van start gegaan. Van hem wordt gevraagd om in ieder geval aandacht te besteden aan de volgende onderwerpen:

1. de verhouding tussen vennootschappen met en zonder beursnotering;
2. grondslagen en principes van het ondernemingsrecht;
3. naar aanleiding van een motie in de Tweede Kamer, een mogelijke wettelijke regeling voor loyaliteitsaandelen;
4. eveneens naar aanleiding van een motie in de Tweede Kamer, mogelijkheden voor aanpassingen van bestuursbeloningen bij fusies en overnames; en
5. met de Flex-BV als voorbeeld:
   1. kapitaal en vermogen, waaronder kapitaalbescherming en blokkeringsregeling;
   2. variabel stemrecht en winstrecht voor aandeelhouders; en
   3. flexibele verdeling van bevoegdheden voor aandeelhouders.

De onderwerpen die middels de aangenomen moties in de Tweede Kamer zijn geagendeerd hebben de eerste prioriteit van de expertgroep. In dit kader werd op 5 december 2022 advies uitgebracht met betrekking tot de wenselijkheid voor het invoeren van een wettelijke regeling voor loyaliteitsaandelen.

Loyaliteitsaandelen

Loyaliteitsaandelen zijn, kortgezegd, aandelen die aandeelhouders extra stemrecht of dividend geven als zij een bepaalde tijd onafgebroken aandeelhouder zijn. Hiervoor dienen de aandeelhouders geen extra kapitaal in te brengen.

In de aangenomen motie werd gevraagd om voorstellen te doen om loyaliteitsaandelen te stimuleren met als achterliggend doel de langetermijnbetrokkenheid van aandeelhouders bij vennootschappen te bevorderen.

Advies expertgroep

De expertgroep erkent weliswaar dat een loyaliteitsregeling onder bepaalde omstandigheden en voorwaarden gerechtvaardigd kan zijn maar concludeert dat een invoering van een wettelijke regeling ter stimulering van loyaliteitsaandelen niet, althans onvoldoende, nodig of wenselijk is. Hieraan liggen, kort samengevat, de volgende argumenten ten grondslag:

1. uit wetenschappelijk onderzoek is niet gebleken dat loyaliteitsaandelen daadwerkelijk de langetermijnbelangen van de vennootschap dienen;
2. in Frankrijk, waar men sinds 2014 voor beursgenoteerde vennootschappen een wettelijke loyaliteitsregeling kent, blijken de loyaliteitsaandelen met name te worden gehouden door grootaandeelhouders en de Franse Staat. De positie van kleine aandeelhouders is er niet op vooruitgegaan nu de loyaliteitsaandelen bijdragen aan het vergroten of behouden van de controlerende positie van de grootaandeelhouders; en
3. op grond van bestaande wetgeving kent Nederland nu al de mogelijkheid om loyaliteitsaandelen uit te geven.

In de Brief informeert de Minister de conclusie van de expertgroep te delen en daarom niet over te gaan tot een wetgevingstraject ter stimulering van loyaliteitsaandelen.

Meervoudig stemrecht

De expertgroep heeft aangekondigd in een later advies in te gaan op nut of noodzaak van begrenzingen aan loyaliteitsaandelen of andere vormen van meervoudig stemrecht. De Minister merkt in dat kader in zijn Brief op parallellen te zien tussen loyaliteitsaandelen en het toekennen van meervoudig stemrecht, zoals opgenomen in het door de Europese Commissie onlangs gepubliceerde voorstel voor een nieuwe richtlijn. Het betreft hier de zogenaamde MVR-richtlijn, die beoogt het voor ondernemingen die kapitaal willen ophalen mogelijk te maken dat aandelen met meervoudig stemrecht uitgegeven kunnen worden op een MKB-groeimarkt. Deze richtlijn maakt onderdeel uit van een pakket van maatregelen van de Europese Commissie om de kapitaalmarkten aantrekkelijker te maken voor vennootschappen en toegang tot kapitaal makkelijker te maken voor het MKB. Het kabinet staat positief tegenover zowel het gehele wetgevingspakket als, meer specifiek, de MVR-richtlijn.[3]

Voortgang expertgroep

Ieder half jaar zal de expertgroep over de voortgang rapporteren en eventueel een nieuw advies uitbrengen. De adviezen zullen worden gepubliceerd op website van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Wij houden u van de verdere voortgang graag op de hoogte.

[1] Voor meer informatie verwijzen wij graag naar onze eerdere Insight over dit onderwerp.

[2] Voor meer informatie verwijzen wij graag naar onze eerdere Insight over dit onderwerp.

[3] Fiche van de werkgroep Beoordeling Nieuwe Commissievoorstellen (BNC), ‘Fiche 7:Een verordening en richtlijnen voor eenvoudigere en flexibelere regels voor beursnoteringen (mkb-)bedrijven’, 3 februari 2023, blz. 5, 9 en 13.