Een ondernemingsraad ('OR') is een onafhankelijk en zelfstandig orgaan binnen de vennootschap. De leden van de OR worden gekozen door de werknemers van de onderneming. Het is in beginsel niet de bedoeling dat OR-leden of een ondernemer invloed kunnen uitoefenen op de samenstelling van een OR. In sommige gevallen blijkt een samenwerking tussen een OR en ondernemer echter zo moeilijk, dat uitsluiting van een OR-lid aan de orde kan zijn. Zo bleek recent in een uitspraak van de Kantonrechter Leeuwarden.

OR-lid houdt zich niet aan de opgestelde regels
Het overleg tussen een OR en de directie van een groep ondernemingen in Sneek verliep allerminst soepel. Een OR-lid, tevens 'vakbondsman', hield zich niet aan de door de OR opgestelde spelregels en stelde continu de betrouwbaarheid van de directie ter discussie. Zo insinueerde hij dat het salaris van de directieleden gekoppeld was aan de omzet van de onderneming, dat werknemers zouden worden uitgebuit en dat de directie uit zou zijn op eigen gewin en zelfverrijking. Ondanks dat het OR-lid door zijn eigen OR bij verschillende gelegenheden was aangesproken op zijn houding en gedrag, wist hij deze niet te veranderen. Hij speelde vertrouwelijke informatie die hij als lid van de financiële commissie van de OR had verkregen door naar de gehele OR, beweerde openlijk dat in een werknemerstevredenheidsonderzoek geen anonimiteit was gewaarborgd en dreigde naar de pers te stappen. De verhouding stond reeds op scherp toen hij voorafgaand aan een overlegvergadering in het bijzijn van de OR en directie tegen een andere collega zei: "Toch goed dat er zwarten zijn om ons te helpen". Daarmee was voor zowel de directie als de OR de maat vol. Er was geen constructief overleg meer mogelijk was wanneer het betreffende OR-lid aanwezig was. Daarom werd aan het OR-lid voorgehouden dat de kantonrechter zou worden gevraagd om hem uit te sluiten van de OR werkzaamheden.

Het OR-lid kon zich niet vinden in de kritiek. Hij was van mening dat hij moest opkomen voor de werknemers binnen de onderneming, omdat niemand anders dat zou aandurven. Het verzoek tot uitsluiting zou dan ook niets meer zijn dan een poging om de invloed van het FNV binnen de onderneming in te dammen en zijn kansen om herkozen te worden te verkleinen.

Uitsluiting van een OR-lid
OR-leden zijn op diverse manieren beschermd, bijvoorbeeld tegen ontslag. Dat maakt OR-leden echter niet onaantastbaar. Wanneer een OR-lid het overleg met of de werkzaamheden van de OR ernstig belemmert, kan de ondernemer of de OR de kantonrechter verzoeken om het betreffende OR-lid uit te sluiten van zijn OR werkzaamheden. Het is noodzakelijk dat het OR-lid, voordat er een verzoek bij de kantonrechter wordt ingediend, wordt gehoord. De kantonrechter bepaalt vervolgens voor welke werkzaamheden het OR-lid wordt uitgesloten en voor welke duur.

Kantonrechter Leeuwarden
De kantonrechter stelde voorop dat de discriminerende opmerking van het OR-lid naar zijn collega op zijn zachtst gezegd ongelukkig was te noemen, maar niet de samenwerking van het OR-lid met de OR of met de directie raakte. Deze opmerking had meer betekenis voor de arbeidsrelatie.

Dat gold echter niet voor de overige verwijten van de OR en directie. Het schenden van de vertrouwelijkheid van informatie, het schenden van de door de OR opgestelde spelregels, het doorlopend ter discussie stellen van de betrouwbaarheid van de directie en het dreigement om de pers te informeren hadden er voor gezorgd dat het vertrouwen in het OR-lid ernstig was beschadigd. De kantonrechter zag niet in dat het OR-lid zijn leven zou beteren, nu hij in het verleden na diverse keren op zijn gedrag te zijn aangesproken ook geen verbetering heeft laten zien. Het OR-lid had de kantonrechter er bovendien niet van kunnen overtuigen dat hij zijn rol als OR-lid en als vakbondsman van elkaar kon onderscheiden. De kantonrechter wees het verzoek van de OR en de directie dan ook toe en besloot tot uitsluiting van het OR-lid voor alle OR werkzaamheden gedurende de gehele resterende duur van de zittingsperiode.

Juridisch advies of meer informatie? 

Heeft u vragen naar aanleiding van dit blog? Neem dan contact op met Geertje Leijten.

Dit blog is onderdeel van de Nieuwsbrief Arbeid & Pensioenen.