Wat is schaarste, wanneer moet je verdelen en wanneer zijn gevallen niet gelijk? De Afdeling schept duidelijkheid.

15 april 2020 | Publicatie

In een recente uitspraak geeft de Afdeling bestuursrechtspraak antwoord op voormelde vragen. 

Wat is schaarste?

De Afdeling overweegt dat schaarste ontstaat doordat er een plafond is aan te verlenen rechten en dat dit plafond kan ontstaan door: fysieke schaarste, technische schaarste en beleidsmatige schaarste. Doorgaans zal dit plafond in een getal worden uitgedrukt dat kan zijn neergelegd in een wettelijk voorschrift of op basis van dat wettelijk voorschrift worden vastgesteld. Een plafond kan echter - zo maakt de Afdeling duidelijk - ook zijn ‘verstopt’ en dus niet expliciet worden genoemd.

In de uitspraak maakt de Afdeling verder duidelijk dat de diverse vormen van schaarste niet los van elkaar bezien behoeven te worden.  De Afdeling overweegt dat er ook een mengvorm van soorten schaarste, als schaarste kan worden aangemerkt. In dit geval ging het om beleid waarin was vastgelegd dat op een bepaalde plaats een steiger gebouwd kon worden met aanlegplaatsen waarbij een steiger is toegestaan van 100 meter. Daarmee is beleidsmatig fysieke schaarste gecreëerd en dat kan dus aldus de Afdeling.

Wanneer moet je verdelen?

Uit de uitspraak volgt dat een verdelingssystematiek aangewezen is als er meer belangstellenden zijn dan mogelijkheden. Daarvan is, zo kan uit de uitspraak afgeleid worden, geen sprake als op voorhand duidelijk is dat er maar één gegadigde is of minder gegadigden dan dat er ruimte is.

Wanneer zijn gevallen gelijk?

Betekent het gelijkheidsbeginsel dat je altijd moet verdelen? Het antwoord is neen. De Afdeling overweegt in de uitspraak het volgende:

Het betoog van (...) dat, gelet op de recente verlening van ligplaatsvergunningen aan een andere rederij voor de locatie Van Diemenstraat, de afwijzing van haar aanvragen in strijd is met het gelijkheidsbeginsel, slaagt niet. Zoals de rechtbank terecht heeft overwogen is van gelijke gevallen geen sprake omdat de verlening het gevolg was van een onvoorzienbare en gedwongen verplaatsing van de ligplaatsen aan de Van Noordtkade.

Voorgaande overweging maakt duidelijk dat onder omstandigheden het mogelijk blijft om, ook als er sprake is van schaarste, aan één bepaalde partij voorrang te geven.

Geldt het voorgaande ook bij schaarse civiele rechten?

Geldt het voorgaande ook voor schaarse civiele rechten? In beginsel niet, maar dat kan onder omstandigheden anders liggen. Zie voor het antwoord op de vraag wanneer dat anders ligt dit artikel.

Meld u aan voor onze nieuwsbrieven